Prof. Dr. Hasan Kamil Yılmaz

ULUSLARARASI AZİZ MAHMUD HÜDÂYÎ SEMPOZYUMU I-II, İSTANBUL 2005

Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri hicrî hesaba göre 90 yıl ömür sürmüş ve 90 yıllık hayatının 40 senesini inkıtasız Üsküdar’da, 20 yılını Eminönü Küçük Ayasofya civarında geçirmiş, böylece 90 yıllık hayatının 3’te 2’sini, 60 yılını İstanbul’da geçirmiş ve hem Üsküdarlı, hem İstanbullu, hem Türkiyeli bir mânâ eri. Diğer 30 yıllık kısmının 15’i kendi memleketinde Koçhisar ve Sivrihisar’da, geriye kalan kısmı ise vazife icabı Bursa’da, Edirne’de, Mısır’da, ve Balkanlar’da geçmiştir. Talebelik dönemi ve hizmet dönemi ise İstanbul merkezidir. Anadolu’dan çıkmış Anadolu’nun bağrından kopup gelmiş, Koçhisar doğumlu, Sivrihisar’da büyümüş ve İstanbul’un manevî ikliminde ilim ve irfan soluklamış, medrese tahsili yapmış, kadılık, müderrislik pâyelerine nail olmuş, ama daha sonra tasavvuf yoluna, gönülleri ihyâ etmeye, gönül imarına vakf-ı vücûd ederek gönüller sultanı olmuştur. Kendisinden önceki İmam Gazâlî gibi Hacı Bayram Veli gibi. İmam Gazâlî de malumunuz olduğu üzere Selçuklular zamanında Nizâmiye Medresesi’nde müderris iken gönlündeki, kafasındaki bir takım fırtınalı suallere cevap sadedinde yaşadığı ihtilâclar esnasında medreseyi bırakmış ve tasavvuf yoluna sülûk etmiştir. Ankara’nın gönüller sultanı ve manevî sahibi Hacı Bayram Velî de, -ki Aziz Mahmut Hüdâyî ile aynı manevî silsileye, aynı manevî yola bağlıdırlar- o da medresede aldığı eğitimi ve müderrisliği ikmâl ettikten, bir noktaya geldikten sonra tasavvuf yoluna yönelmiş, maneviyat yoluna sülûk etmiştir. Hüdâyî Hazretleri de bunlardandır. Bilindiği gibi Efendimiz (s.a.v)’in temsil ettiği üç büyük otorite vardır. Siyasî otorite, ilmî otorite, manevî otorite. Bu iki otoriteden siyasî ve ilmî olanın Peygamberimizden sonra müesseseleşen şeklinde, kurumsallaşan şeklinde tenfîzî bir yaptırım gücünün bulunduğu, ilmî otoriteyi temsil eden insanların elinde bir güç ve iktidarın bulunduğu, siyasi otoritenin sahiplerinde de bir güç bulunduğu bilinmektedir. Ancak bunlardan üçüncüsü olan manevî otorite tenfîzî kuvveti olmayan, yaptırım gücü bulunmayan, sadece ve sadece faziletle, irfanla gönüllere girmek suretiyle insanlara rehberlik eden bir kurum olduğu için gönle girmek isteyen insanlar, gönülleri önemseyen insanlar ve insanlara müeyyide ile değil gönül yoluyla yaklaşmak isteyen insanlar medreseyi, müderrisliği, kadılığı bırakıp bu yola sülûk etmişler ve Aziz Mahmut Hüdâyî, Hacı Bayram Veli gibi önemli şahsiyetler olmuşlardır.
Üsküdar Belediye Başkanı İnş. Müh. Mehmet Çakır, Takdim
Prof. Dr. H. Kâmil Yılmaz, Sempozyum Açılış Konuşması
1. Bölüm: Hüdâyî’nin Dînî ve Tasavvufî Yönü
Prof. Dr. Ali Akpınar, Azîz Mahmûd Hüdâyî’nin Kur’ân’a Vukufiyeti ve Âyetleri Kullanmadaki Metodu (Divân Örneği)
Dr. Erdoğan Baş, Hüdâyî’nin Nefâisü’l-Mecâlis Adlı Tefsîri (Tefsîrin Aslı, Nüshaları ve Örnek Bir Yorum)
Dr. Ömer Pakiş, Azîz Mahmûd Hüdâyî’nin Nefâisü’l-Mecâlis’te İşlediği Tasavvufî Konular
Dr. Safi Arpaguş, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Hatiplik-Vâizlik Hizmetleri Ve En-Nâsâyıh Ve’l-Mevâiz Adlı Eseri
Doç. Dr. M. Sait Özervarlı, Aziz Mahmud Hüdayî’ye Göre İlim Ve Mârifet
Doç. Dr. İsa Yüceer, Aziz Mahmut Hüdâyî’nin Metafizik Dünyası
Dr. Salih Çift, III./IX. Yüzyıl Sûfileri’nin Aziz Mahmud Hüdâyî’ye Tesirleri
Abdurrezzak Tek, Hüdâyî’nin  Seyr u Sülûk Anlayışı
Prof. Dr. Paul Ballanfat, Azîz Mahmûd Hüdâyî and the Subtle Centers
Prof. Dr. Osman Türer, Aziz Mahmûd Hüdayî’nin Bir Şiirinin Varlık Ve İnsan Felsefesi Açısından Tahlili
Dr. Necdet Tosun, Hüdâyî’nin Tecelliyât İsimli Eseri Ve Tasavvufta Rûhî Tecrübelerin Aktarılması Geleneği
Doç. Dr. Kadir Özköse, Aziz Mahmud Hüdâyî’de Nûr-i Muhammedî Telâkkisi
Prof. Dr. Ahmed Yüksel Özemre, Aziz Mahmud Hüdâyî’de Mi’râc Neş’eşi
Mehmet Necmedddin Bardakçı, Aziz Mahmud Hüdayi’nin Tasavvufî Düşüncesinde Ölüm Ve Ölüm Sonrası Hayat
Dr. Rifat Okudan, Aziz Mahmud Hüdayî Kuddise Sırruhû’nun Tarikatname-i Türkî Adlı Eserine Göre Tarikat Edebleri
Yrd.Doç.Dr. Necip Fazıl Duru, Aziz Mahmûd Hüdâyî’de Sûret Ve Manâ Mukayesesi
Dr. Nadirhan Hasan, Hüdâyî’nin “Tarîkatnâme” ve Hazînî’nin “Cevâhiru’l-Ebrâr” İsimli Eserlerinde Tarîkat Âdâbı
Prof. Dr. Emrullah İşler, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Habbetü’l-Mahabbe Adlı Risalesi
Dr. İbrahim Özay, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin “Et-Tarîkatü’l-Muhammediyye Vesîletun İlâ’s-Sa‘Âdeti’s-Sermediyye” İsimli Arapça Risalesi
Cemal Acer, Aziz Mahmûd Hüdâyî’nin “ Hayâtü’l-Ervâh ve Necâtü’l-Eşbâh” Adlı Eserinin Değerlendirilmesi
Ahmet Ağralı, Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Necâtü’l-Garîk Adlı Eseri

2. Bölüm: Hüdâyî’nin Edebî ve Kültürel Yönü
Prof. Dr. Fikret Türkmen, Aziz Mahmud Hüdayi Ve Zühdî Halk Edebiyatı
Prof. Dr. Cemâl Kurnaz, Türk Şiirinde Kuş İmajının Zamana Bağlı Unsurlar Bağlamında Kullanılışı ve Aziz Mahmud Hüdâyî
Prof. Dr. Mehmet Demirci, Şerh-i Na’t-i Hüdâyî (Kudûmün Rahmet ü Zevk u Safâdır Yâ Resulallah)
Dr. Hikmet ATİK, Aziz Mahmûd Hüdâyî’nin Bir Na’tinin Şerhi
Yrd.Doç. Dr. Mehmet Temizkan, Hüdâyî’nin “Aşk” Redifli Şiirinin Tahlili
Doç. Dr. Ömür Ceylan, Müfret’ten Hikmet’e -Bir Başka Hüdâyî Portresi-
Doç. Dr. Musa Yıldız, Azîz Mahmûd Hüdâyî’nin Arapça ve Farsça Manzûmeleri
Yard. Doç. Dr. Mustafa Güneş, Aziz Mahmûd Hüdâyî Dîvânında Dostluk Kavramı Üzerine
Yrd.Doç.Dr. Zülfikar Güngör, Azîz Mahmûd Hüdâyî Divânı’nda Hz. Muhammed İmajı
Yard. Doç. Dr. Mehmet Emin Ertan, Seyyid Azîz Mahmud Hüdâyî’nin Edebî Şahsiyeti
Arş. Gör. Yusuf Akçay, Hüdayi Divanı’nda Tasavvufî Terimler
Prof. Dr. Mustafa Kara, Bursa’dan İstanbul’a Revân Olan Dervişler
Ferda Olbak Mazak, Pîr-i Lâlezârî Mahmud Üsküdârî
Naciye Turgut, Aziz Mahmud Hüdayi Döneminde: Üsküdar’da Bahçe Estetiği
Doç. Dr. Osman Özsoy, Aziz Mahmud Hüdayi’nin Üsküdar’ı Seçme Nedenleri
3. Bölüm: Hüdâyî’nin Osmanlı Padişahlarıyla İlişkisi
Yrd. Doç. Dr. Cengiz Gündoğdu, Pâdişah-Tarîkat Şeyhi Münasebetleri Açısından Azîz Mahmûd Hüdâyî Ve Çağdaşı Abdülmecîd-i Sivâsî
Dr. Bülent Arı, İstanbul’da Corps Diplomatique ve Aziz Mahmud Hüdâyî
Necmettin Kemal, Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri ve Döneminin Siyasal Ortamına Etkisi
Doç. Dr. Bilal Kemikli, Aziz Mahmûd-İ Hüdâyî’nin Muhîti ve Himâyeciliği Üzerine Bazı Değerlendirmeler

4. Bölüm: Hüdâyî ve Celvetîlik
Dr. M. Askeri Küçükkaya, Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi’nde Aziz Mahmud Hüdâyî ve Celvetiyye Tarikatı
Dr. Necdet Yılmaz, Bir Arşiv Vesikası Işığında Hüdâyî Âsitânesi’ne Şeyh Tayini
Dr. Selami Şimşek, Edirne Ve Çevresinde Celvetîlik Ve Celvetîler
Dr. Mustafa Tatcı, Celvetî Şeyhi Üsküdarlı Selâmî Ali Efendi ve Tarîkat-nâmesi
Yard. Doç. Dr. Naci Şahin, Aziz Mahmud Hüdayi Döneminde Üsküdar’da Aile Hayatı ve Sosyal Yapılanmada Celvetiye Tarîkatının Rolü
Yrd. Doç. Dr. Sezai Küçük, Tarih İçinde Mevlevîlik ve Celvetîlik
Doç. Dr. Mustafa Aşkar, İstiklâl Marşının Yazıldığı Mekan Olarak Ankara’da Bir Celvetî Dergâhı ve Tâceddin Sultan
Taxhidin Bytyqi, Balkanlarda Celvetîlik ve Münîri-i Belgrâdî
Prof. Dr. Yakup Çiçek, Tibyânü Vesâil’e Göre Celvetîlik
Talip Mert, Hüdayî Şeyhi Mehmed Rûşen Efendi
Yrd. Doç Dr. Nuri Özcan, Aziz Mahmud Hüdâyî Âsitânesinde Hizmet Etmiş Mûsikîşinas Şeyhler
Dr. H. Mahmut Yücer, Şeyh Yakub Afvî Efendi ve Şeyh Mehmed Şehâbeddin Efendi’ye Göre Celvetî Erkânı
Dr. H. Mahmut Yücer, Şeyh Abdurrahmân Nesib Efendi ve Eserlerindeki Bazı İlâhîleri
Dr. Ali Namlı, İsmâil Hakkı Bursevî’nin Hüdâyî’ye Bakışı ve Hüdâyî’nin Bursevî’ye Tesirleri
Dr. Ramazan Muslu, İsmail Hakkı Bursevî’ye Göre “Libâs” Kavramı
Erkan Övüç, Üsküdar Gündoğumu Caddesi’ndeki Celvetî Tekkeleri’nden İskender Baba Tekkesi

5. Bölüm: Hüdâyî Külliyesi ve Vakfı
Server Dayıoğlu, Aziz Mahmud Hüdâyî Külliyesi
Dr. Candan Nemlioğlu, Aziz Mahmud Hüdâyî Külliyesi Yapılarındaki Kalem İşleri
Esra Balcı, Aziz Mahmud Hüdayi Külliyesi Şeyh Dairesi Belgeleme Çalışmaları
M. Cemal Öztürk, Hazret-i Hüdâyî Âsitânesi`nin Hazîresini Ziyâret
Seyfettin Ünlü, İdari Açıdan 1925 – 1990 Arasında Aziz Mahmud Hüdâyî Türbesi
Meral Şahin, (Osmanlı Döneminde) Aziz Mahmud Hüdayî Vakfı ve Faaliyetleri
Dr. Cangüzel Güner Zülfikar, Hüdâyî Vakfı’nın 17. Yüzyıldaki Hizmetlerine Çağdaş Sivil Toplum anlayışı İle Bir Yaklaşım
Doç.Dr. Gülfettin Çelik, (19. Yüzyıl İkinci Yarısı) Üsküdar Sosyo Ekonomik Yapısında Aziz Mahmud Hüdayi Vakfının Yeri
Prof. Dr. H. Örcün Barışta, Aziz Mahmut Hüdâyi Camisindeki Ağaç İşleri Üzerine
Ferda Olbak Mazak, Hüdâyî Külliyesine Vakıf Yapan Hanımlar ve Hanım Mütevellîler
Yrd.Doç.Dr. Nahide Şimşir, İzmir’de Aziz Mahmud Hüdâyî Vakfından Faik Paşa Vakfı
Dr. Adem Ergül, Günümüzde Bir Sivil Toplum Kuruluşu Olarak Aziz Mahmud Hüdayî Vakfı
Prof. Dr. İsmail YAKIT, Aziz Mahmud Hüdâyî’ye Düşürülen Tarihlerin Değerlendirilmesi